คณะศิลปประยุกต์และสถาปัตยกรรมศาสตร์ เป็นแหล่งสร้างความรู้ทางการออกแบบโดยอาศัยศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นเป็นพื้นฐานสำคัญ รัฐบาลได้จัดตั้งมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ขึ้นตามนโยบายเร่งรัดที่พัฒนาชนบทและพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชากรในท้องถิ่น รวมทั้งความพยายามที่จะปรับเปลี่ยนสภาพการผลิตทางการเกษตรให้สอดคล้องกับการผลิตในภาคอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีได้มุ่งเน้นกำลังคนในสาขาวิชาต่าง ๆ ที่ขาดแคลน เพื่อสนองตอบแนวนโยบายของรัฐและความต้องการของชาติ โดยได้เปิดสอนใน 2 คณะวิชา ในระยะของการก่อตั้งมหาวิทยาลัย คือ คณะเกษตรศาสตร์ และคณะวิศวกรรมศาสตร์ เป็นสาขาที่พัฒนาบุคลากรให้มีความรู้ความสามารถด้านการเพิ่มผลผลิตที่ดีและมีคุณภาพ แต่ในการเสริมสร้างผลผลิตทั้งในภาคการเกษตร และในภาคอุตสาหกรรมที่มี อาจจะไม่ครอบคลุมสู่ผลสำเร็จในการพัฒนาระบบเศรษฐกิจโดยรวมไว้ โดยเฉพาะการพัฒนางานอาชีพในชุมชน การถักทอผ้าฝ้าย ผ้าไหม เครื่องปั้นดินเผา / เซรามิก งานโลหะ งานจักสาน เครื่องเรือนและอื่น ๆ ที่เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นดั้งเดิมของประช ซึ่งจำเป็นต้องใช้หลักการทางศิลปะเพื่อการประยุกต์ใช้งานเสริมสร้างมูลค่าเพิ่มให้แก่ผลผลิต การแปรรูปทางการเกษตรและภาคอุตสาหกรรม ในรูปของงานออกแบบผลิตภัณฑ์ นับตั้งแต่ตัวผลผลิตทางการเกษตร ผลผลิตทางอุตสาหกรรม การบรรจุภัณฑ์ ผลผลิตทางการเกษตร / อุตสาหกรรมและการนำเสนอผลผลิตต่อลูกค้า ทั้งทางด้านการโฆษณาและประชาสัมพันธ์ ซึ่งต้องคำนึงถึงความต้องการทางการตลาด หรือผู้บริโภค ประโยชน์ใช้สอย รูปทรง สีสัน ความสวยงาม ตลอดจนความคงทนและคุณภาพในการใช้งานและการสร้างเอกลักษณ์ทางศิลปวัฒนธรรมให้แก่ท้องถิ่น สอดคล้องกับแนวนโยบายของรัฐในการสร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชนในท้องถิ่นอันเป็นฐานกำลังสำคัญของระบบเศรษฐกิจในประเทศ โดยหลักการในการสร้างมูลค่าเพิ่มเหล่านี้ ต้องอาศัยความรู้วิชาการทางด้านศิลปประยุกต์และการออกแบบเป็นสำคัญ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี จึงเห็นชอบที่จะผลิตบัณฑิตในระดับปริญญาตรี โท เอก ในสาขาศิลปประยุกต์และการออกแบบในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และต่อมาปี 2559 ได้ทำการเปลี่ยนชื่อคณะเป็น "คณะศิลปประยุกต์และสถาปัตยกรรมศาสตร์" เพื่อให้ครอบคลุมกับการสาขาที่ทำการเรียนการสอน